Filmowanie kabaretów i standupów

W Polsce od kilku lat zdecydowanie wzrasta popularność kabaretów oraz występów typu Stand Up. Są one nagrywane przez amatorów i profesjonalistów, a następnie umieszczane w sieci internetowej, na stronach zespołów kabaretowych oraz emitowane w telewizji – tradycyjnej i internetowej. Skąd wynika tak wysokie zainteresowanie kabaretami? Co warto wiedzieć o filmowaniu kabaretów i standupów?

 Popularność filmowania kabaretów i standupów w Krakowie

Popularność kabaretów w Polsce nie jest zjawiskiem nowym. Tak naprawdę, taka forma rozrywki bawi nas od ponad wieku i nic nie wskazuje na to, aby miała ona stracić zainteresowanie odbiorców.

Mianem kabaretu zwykło określać się formę sztuki widowiskowej, o charakterze humorystycznym, a właściwie satyrycznym. W kabaretach powszechnie stosuje się parodie i żarty prześmiewcze na temat otaczającej nas rzeczywistości. Kabareciarze korzystają przy tym z różnych form artystycznego wyrazu, m.in. z:

• piosenki,
• dialogu,
• skeczu,
• monologu.

W skład kabaretu wchodzą najczęściej kilkuosobowe grupy, choć kabaret mogą utworzyć również dwie osoby. Jeśli żartami na scenie zajmuje się tylko jedna osoba, mamy do czynienia z formą Stand Up`u, szczególnie popularną w Stanach Zjednoczonych.

Historia polskiego kabaretu sięga początków XX wieku, kiedy to w 1905 roku w krakowskiej „Jamie Michalika” na Starym rynku, powstał pierwszy kabaret „Zielony Balonik”. Pisał do niego Tadeusz Boy-Żeleński. Wzmożoną popularnością kabarety cieszyły się w Polsce w czasie 20-lecia międzywojennego. Najsłynniejszym kabaretem tamtych czasów był „Qui Pro Quo”, do którego teksty pisał m.in. sam Julian Tuwim.

II wojna światowa skutecznie przerwała działalność rozwijających się kabaretów stosujących satyrę polityczną. Dopiero po zakończeniu działań wojennych, w 1946 roku powstała pierwsza powojenna grupa „Siedem Kotów”, której założycielem był Konstanty Ildefons Gałczyński.  Stworzył on również najmniejszy teatrzyk świata „Zieloną Gęś”. Po odwilży stalinowskiej powstała popularna grupa „Piwnica Pod Baranami” czy „Kabaret Starszych Panów”.

Stosowanie satyry politycznej było utrudnione w latach 60-tych XX wieku, z uwagi na cenzurę. Ale dzięki stosowaniu niedomówień i pastiszu kabaret „Pod Egidą”, którego patronem był Jan Pietrzak, święcił triumfy.

W latach 70-tych ubiegłego stulecia triumfy zaczęły święcić kabarety w nowej formule tzw. one man show. Były one odpowiedzią na zagraniczne stand upy. W ten sposób po dziś dzień występują Marcin Daniec czy Jerzy Kryszak.

Współczesne kabarety używają bezpośredniego języka, nie stronią od wulgaryzmów i przebieranek, ale nadal trafiają do widza. Poruszają różne tematyki, zwłaszcza politykę. Do najpopularniejszych z nich zalicza się Kabaret Moralnego Niepokoju, Łowcy .B, Ani Mru Mru, Neo-Nówka, Grupa MoCarta czy Limo. Dla kabareciarzy nie istnieją tematy tabu. Potrafią naigrawać się z wszystkiego i każdego.

 Jak realizować filmowanie kabaretów i stand’upów?

Gdyby nie telewizja i internet, nie znalibyśmy aż tylu doskonałych kabaretów. To właśnie dzięki filmowaniu kabaretów i standupów wzrasta ich popularność. Sztuką jest jednak tak nagrać kabaret i występ „one man show”, aby uchwycić i z filmować kwintesencję prezentowanych żartów. Należy skupić się nie tylko na aktorach, ale i na wszystkim, co dzieje się na scenie. Kabarety i stand up`y są filmowane przede wszystkim na potrzeby produkcji telewizyjnych oraz dla promocji poszczególnych kabaretów i ich członków. Realizacji tego typu dokonują same telewizje, producenci wynajęci przez kabarety albo osoby prywatne, które są na występie kabaretowym, choć w tym ostatnim przypadku może zdarzyć się, że rejestrowanie filmu z udziałem kabareciarzy będzie nielegalne. To tak, jakby nagrywać w kinie wyświetlany film.

Co wpływa na jakość filmowania kabaretów i standupów?

Jakość filmowania kabaretów i standupów uzależniona jest od sprzętu, jakim posługuje się kamerzysta oraz jego wprawy w rejestrowaniu takich występów. Nieco inaczej trzeba filmować kabaret z udziałem kilku osób na dużej scenie oraz rekwizytów, a inaczej występ stand upowy, kiedy na scenie znajduje się jeden aktor i mikrofon oraz ewentualnie gadżety podkreślające prezentowaną historię. W przypadku występów „one man show” kamerzysta musi skupić się na jednej osobie, ekspresji jej twarzy i gestykulacji. Niewerbalne elementy komunikacji podkreślają komunikaty werbalne, tworząc jedną, spójną całość. Z kolei, w przypadku filmowania kabaretów i standupów należy skupiać się na osobie mówiącej w danej chwili, ale również pokazywać scenę w szerszym spektrum. W czasie, gdy ktoś mówi, na scenie również mogą dziać się rzeczy powodujące, że kabaret jest jednym przedstawieniem. Kamerzysta powinien zadbać również o pokazywanie, od czasu do czasu, reakcji publiczności na przebieg kabaretu, co wymagać będzie zmiany pierwszego planu, choć tylko na krótki czas.